مقدمه
کشور ما با قرار گرفتن در منطقه خشک جهان، همیشه با کم آبی و بی آبی روبروست و استان هرمزگان با در اختیار داشتن منابع معدود و محدودآبی کشور، همواره با این معضل اساسی دست به گریبان است. طبق آمار و ارقام موجود، شهر بندر عباس در حالت ایده آل حدود 2200 لیتر در ثانیه آب مصرف می کند و در حال حاضر حدود 500 لیتر در ثانیه با کمبود آب مواجه می باشد.
بیش از 90 درصد انشعابات آب را در شهر بندرعباس انشعابات خانگی تشکیل می دهد و سالیانه نیز به جمع مشترکین شرکت آب و فاضلاب اضافه می شود و با توجه به این جمعیت اضافه شونده باید به مقدار منابع تامین آب اضافه شود و این در حالیست که در سال اخیر همیشه با کمبود بارش های جوی روبرو بوده ایم. در سال جاری وضعیت ذخیره سد استقلال میناب به پایین ترین سطح خود رسیده و منابع زیرزمینی به خصوص چاههای سرخون و دزک با افت شدید و کاهش آبدهی روبرو شده است.از طرف دیگر افزایش جمعیت و مصرف را داشته ایم و این یعنی بحران کم آبی و نزدیکی به مرز خطر. پس باید به مصرف بهینه آب توجه بیشتری کرد.
با توجه به مطالب فوق فرهنگ استفاده بهینه از آب و بکارگیری فناوری نوین در کلیه ساختمان ها باید به یک برنامه پایدار تبدیل شود تا بتوان بحران کنونی و آتی کم آبی را با موفقیت پشت سر گذاشت. از این رو مصرف بهینه آب زمان خاصی ندارد و مشترکان باید تمام مدت سال الگوی مصرف را رعایت کنند.
تکنولوژی های صرفه جویی آب در ساختمان
تکنولوژی صرفه جویی آب تمام روش های صرفه جویی آب یعنی استفاده موثر ومفید از آب، افزایش توانایی ها برای حفظ آبهای جاری و از بین بردن آلودگی های آب را شامل می شود. استفاده موثر از آب به مقدار زیادی بستگی به دستگاههای ذخیره و تمایل مشترکین به کاهش مقدار کل مصرف آب می باشد. بنابراین قواعد و مقررات موجود مانند مکانیزم پرداخت پول در ازای مقدار آب مصرفی، استفاده از کلیه محصولات کاهنده آب موجب کاهش مقدار کلی مصرف آب میشود، و این در حالی است که محرک های اقتصادی به مقدار زیادی بر انتخاب و اقتباس تکنولوژی های مربوط به مصرف آب اثر می گذارد. فرایند های صرفه جویی آب عمدتا به مشترکان قبلی و بعدی بر اساس دسترسی به آب تقسیم می شود.
مشترکان قبل از رسیدن آب به آنها، شامل افزایش راندمان برون کشی آب، ذخیره سازی و انتقال آن هستند. معمولا مقدار زیادی از آب از طریق تبخیر یا نشت آب در طول انتقال آب از تصفیه خانه به لوله های منازل هدر می رود.
در مقابل، مصرف کنندگانی که از آب مصرف شده دوباره استفاده می کنند یا استفاده از آبهایی با کیفییت پایین مانندآب دریا ها با شوری کم، اب های زیرزمینی تصفیه نشده از لوله چاه های کم عمق و آب باران که از بامهای پوشالی وآب برکه ها و آب انبارها جمع آوری شده است، برای شستن و آب دستشویی ها و غیره است.
ویژگی های منحصر به فرد قابلیت تحقق صرفه جویی در مصرف آب ساختمان ها
الف) محصولات اهرمی: در محصولات اهرمی می توان جریان آب خروجی و حداکثر درجه حرارت آب را تنظیم نمود.
از این طریق می توان تا 40 درصد در مصرف آب و انرژی صرفه جویی حاصل نمودو جریان خروجی آب را از 15 لیتر در دقیقه به 9 لیتر در دقیقه یا کمتر کاهش داد.
ب) محصولات مکانیکی کم مصرف: این محصول نیز که حصول به 60 درصد صرفه جویی در مصرف آب مراکز غیرخانگی را فراهم می آورد .
ج) محصولات الکترونیکی کم مصرف: مشخصه اصلی محصولات الکترونیکی کم مصرف دسترسی قطعی به 70 درصد صرفه جویی در آب مصرفی در کنار رعایت مولفه های بهداشتی می باشد.
شیرآلات پر مصرف موجود در هر دقیقه 20 تا 25 لیتر آب خروجی دارد که بیش از نیِاز مصرف می باشد و در حقیقت استفاده از آنها در حکم اسراف آب می باشد.استفاده از قطعات کاهنده و نصب آن بر روی شیرآلات پر مصرف موجود میزان صرفه جوئی در مصرف آب حتی بدون تعویض شیرآلات می تواند طیفی از 40% تا 85% باشد. قطعات کاهنده آب جهت مراکز عمومی به صورت ضد سرقت طراحی شده ولی در مصارف خانگی می توان از نمونه عمومی استفاده نمود.
پیشنهادهای اجرایی
1.انجام اطلاع رساتی وجود ابزار و شیرآلات کاهنده مصرف آب به عامه از طریق جراید، رادیو و تلویزیون...
2.توزیع انبوه قطعات کاهنده مصرف آب جهت نصب بر روی شیرآلات پر مصرف .
3.توزیع انبوه شیرآلات کم مصرف (ضربه ای و الکترونیکی) در مراکز عمومی که آب بهای ارزانی را می پردازند(مدارس، مساجد ؛ ادارات، پادگان ها و... ).
4.انجام تبلیغات گسترده در خصوص اهمیت و قیمت تمام شده آب(قیمت تمام شده هر لیترآب تصفیه شده سد میناب 1200 ریال می باشد که ازقیمت هر لیتر بنزین گرانتر است)و هم چنِین وضعیت بحرانی آب در کشور و چشم انداز آینده .
5.تدوین و تصویب معیارهای قابل قبول و قوانینی که نظارت عالیه شرکتهای آب و فاضلاب و سازما ن های نظام مهندسی سراسر کشور را بر ساختمانهای جدید از جهت کنتور، شبکه آبرسانی داخلی و شیرآلات ساختمانها ایجاب نماید(مشابه آنچه در خصوص گاز، آتش نشانی و... اجرا می گردد).
6.تکلیف ساختمانهای عمومی و خانگی موجود به استفاده از شیرآلات کم مصرف و جایگزینی آنها با شیرآلات پرمصرف موجود از طریق تسهیلات ویژه همراه با نظارت مهندسان ناظر تاسیسات.
7.اصلاح شبکه آبرسانی که هم اکنون حدود 30% الی 35% از آب تولیدی در مسیر انتقال هرز می رود .
8.آموزش راههای صرفه جویی مصرف آب در ساختمان ها.
9. تولید آب شیرین با استفاده از منابع تمام نشدنی و مطمئن خلیج فارس.
منابع و مآخذ
www.unep.or.jpwww.abfahormozgan.com www.abfa3.comاین مقاله در مجله برکه سازمان نظام مهندسی ساختمان هرمزگان شماره هشتم مهر ماه ۱۳۸۷ چاپ گردیده است.
